5 lý do vì sao thiên văn học hấp dẫn

Biên dịch: Trần Ngọc Luyện

1. Vũ trụ đẹp

Nếu bạn ra ngoài vào một đêm tối không trăng, lập tức bạn chắc biết tôi định nói gì. Giài Ngân Hà vắt ngang bầu trời đang vươn dài đường đi chữ chi của nó, một quang cảnh khá bắt mắt. Những chòm sao, cụ thể là chòm sao mùa đông, duyên dáng và rất ư thân quen. Mặt trăng cũng là một đối tượng hấp dẫn, với các tuần trăng thay đổi theo định kỳ và sự giao hòa đều đặn với các hành tinh khác trên bầu trời. Qua một chiếc kính viễn vọng nhỏ, những đĩa dẹt hành tinh, những thiên hà, các tinh vân và các nhóm sao đều rơi vào tầm nhắm, thường làm chúng ta kinh ngạc trong cái vẻ lộng lẫy của nó.

Lẽ dĩ nhiên, vẻ đẹp của vũ trụ không chỉ giới hạn tới những thứ có thể nhìn thấy liền bằng mắt thường. Những vật thể trong không gian sâu thẳm,  được nhìn thấy qua kính viễn vọng lớn nhất, là những ứng viên trong những ảnh đẹp nhất đã từng được nhìn thấy bằng mắt của con người. Ai cũng không sao quên được ấn tượng bởi những bức ảnh tuyệt đẹp của các tinh vân diều hâu và con cua từ kính Hubble, hoặc quang cảnh không gian của các hành tinh và các mặt trăng từ các con tàu không gian Voyager và Cassini gởi về.

2. Vũ trụ vô cùng

Lẽ hiển nhiên là không có gì có thể bao quát hết cả không gian. Hầu hết trong số chúng lạnh giá không thể tưởng tượng, phân bố rải rác khá đều đặn bởi các ngôi sao cực nóng với nhiệt độ xung quanh lên đến hàng triệu độ. Hầu hết mọi thứ đang quay vòng với một tốc độ chóng mặt. Như chiếc thùng tô nô xuyên không gian với tốc độ hằng trăm ngàn kilomet một giây tương đối so với chúng ta. Điều đó cũng đủ để dễ dàng gây ra một sự va chạm nếu chúng ta biết được hướng đi của chúng. Tất cả những chấn động thảm khốc xung quanh chúng ta đang xảy ra, với những vụ nổ cực lớn và các nguồn năng lượng cao đến quá mức. Đây là một vũ trụ của siêu tân tinh, các sao nơtron, các sao từ tính, các ẩn tinh, các vụ nổ phát chùm tia Gamma – chùm tia bức xạ năng lượng cao này sẽ cướp đi toàn bộ sự sống trên hành tinh của chúng ta trong tức khắc nếu chẳng may trái đất chúng ta đi lạc vào quá gần chúng. Sự tồn tại các hố đen có thể nén hàng loạt toàn bộ các ngôi sao vào một thể tích chỉ rộng vài cây số, tạo ra các trường hấp dẫn mà không có vật gì thoát ra khỏi, ngay đến chính ánh sáng cũng không trốn thoát được. Đây là những thứ chỉ có trong trí tưởng tượng của tuổi thơ. Các siêu cường. Các trường lực. Cái chết tức thời. Cội nguồn hủy diệt của các thế giới. Không còn đắn đo cho rằng không gian khắc họa thật rõ nét trong đầu của giới trẻ.

3. Vũ trụ lôi cuốn óc tò mò

Thiên văn học làm cho chúng ta phải đương đầu với một số vấn đề lớn nhất đang thách thức của thế giới tự nhiên và kết cấu của hiện thực. Là một khoa học, nó dẫn đường cho sự bác bỏ các quan điểm cổ xưa về cách thức vận hành của thế giới tự nhiên. Có một thời người ta tin trái đất là trung tâm vũ trụ, các vật thể kể cả mặt trời đều xoay quanh trái đất. Các nhà thiên văn học qua nhiều thời kỳ đã hé lộ dần một sự thật khác. Ngôi sao và hành tinh quê hương của chúng ta nằm trong vô số hàng tỉ tỉ  vật thể của một vũ trụ có từ rất xa xưa. Mọi thứ chúng ta làm về cơ bản chỉ ảnh hưởng một phần cực nhỏ trong vùng không gian của vũ trụ bao la. Sự khám phá này, mặc dù còn thiếu tự tin sâu sắc, lại là một sự khai sáng. Nó cho rằng chúng ta sẽ không bao giờ biết hết mọi thứ. Dù sự kiếm tìm của chúng ta là vô hạn.

Sự nghiên cứu các ngôi sao và các hành tinh đã đẩy ra ngoài biên giới hiểu biết theo mọi chiều. Sự đóng góp của nó vào nền khoa học và ngành toán học  không hề bị đánh giá thấp. Không có thiên văn học, thế giới hiện đại như chúng ta thấy sẽ không tồn tại. Thiên văn học tiếp tục chỉ ra cái sai và hướng dẫn chúng ta tìm ra lẽ phải cho đến ngày nay. Các máy gia tốc khổng lồ đang miệt mài bắn phá các phần tử siêu hạt nhân thành các mảnh vụn để tập trung quan sát thấu đáo phía trong của vật chất tạo thành thế giới  tự nhiên. Bởi vì các vật thể trong không gian không luôn luôn vận hành theo con đường khuôn mẫu như khoa học hiện nay tiên đoán chúng. Thiên văn học đã cách mạng hóa sự hiểu biết về thế giới tự nhiên của chúng ta và nó sẽ tiếp tục làm như thế.

Kỳ tới:

4. Vũ trụ kể về quá khứ

5. Vũ trụ là tương lai chúng ta.

Nguồn: http://woodpigeon01.wordpress.com/2010/09/10/five-reasons-why-astronomy-is-cool/